2.1 Bouwen en wonen

Voortgang van onze planning 2e rapportage:

Programma wonen
Het programma wonen is bedoeld voor de realisering van woningen en is opgedeeld in vier programmalijnen. In het programma wonen is concreet beschreven welke doelen en acties worden uitgevoerd. De woningmarkt is continue in beweging: de van kracht zijnde Omgevingswet heeft impact op nieuwe ontwikkelingen evenals de per 1 juli van kracht zijnde Wet betaalbare huur, de Wet vaste huurcontracten en de nog in te voeren Wet Versterking Regie op de Volkshuisvesting. Er is een tekort aan (deskundig) personeel en de rente fluctueert. Dit heeft direct invloed op het woningbouwprogramma: op de snelheid en daarmee ook direct op de hoeveelheid te realiseren woningen per jaar.

In de onderstaande opsomming worden de lopende doelen en acties per programmalijn toegelicht.

Programmalijn 1: woningbouwproductie en programmering

Woningbouwproductie:
In 2024 wordt er, zoals het er nu naar uitziet, gestart met de bouw van 300 tot 400 wooneenheden en worden er ook 300 tot 400 wooneenheden opgeleverd. Daarmee gaan we niet aan de doelstelling voldoen om 500 woningen te laten starten met bouwen in het jaar 2024. In het coalitieakkoord staat de doelstelling van 1.600 wooneenheden, verdeeld naar jaarlijks 300 wooneenheden in de jaren 2022 en 2023 en jaarlijks 500 wooneenheden in de jaren 2024 en 2025. Tot nu toe is in de periode 2022 tot heden gestart met de bouw van bijna 1.000 wooneenheden. De grootste projecten die dit jaar gestart zijn, zijn De Lus, Noorderlicht plandeel 1 fase 2, Dijkzicht en een deel van 't Zand Noord.

Voor de periode 2022-2026 zitten we daarmee in lijn met de ambitie van 1.600 woningen. Dit kan door de instroom van kleine plannen nog wat toenemen. Mogelijk kan dit ook nog wat gaan schuiven door vertragingen die we oplopen door bijvoorbeeld problemen met netwerkcapaciteit, spuitzones, stikstof en gevolgen van de invoering Omgevingswet. Het is ook goed om te beseffen dat projecten die we nu opstarten geen bijdrage meer kunnen leveren aan de ambitie van 2022-2026. De looptijd van een gemiddeld project is immers ca. 5-10 jaar. En het laten starten van de bouw van woningen binnen 2 jaar is zelfs bij een heel snel opstartend project niet haalbaar. Alleen bij nieuwe aanvragen van 1 of een paar woningen, passend binnen het Omgevingsplan, is dit nog mogelijk.  

In de aangedragen woningbouwprojecten wordt gestuurd op 2/3 betaalbare woningbouw. Dit betekent 30% sociale huurwoningen, 10% goedkope koopwoningen tot € 250.000,-  en 27% middeldure huurwoningen of koopwoningen in de prijsrange € 250.000,- tot € 355.000,- VON.

Sociaal Vereveningsfonds:
Met een Sociaal Vereveningsfonds ontstaat er een mogelijkheid om flexibel om te gaan met het betaalbaarheidsvereiste van 30% sociale huur in nieuwbouwprojecten. Als er in een project geen mogelijkheid is om te voldoen aan het 30% sociale huur vereiste, is er een mogelijkheid tot afkoop. De afkoopsom wordt in een fonds gestort zodat in een ander project bijvoorbeeld een groter aandeel sociale huur kan worden gerealiseerd. In Q4- 2024 start de bestuurlijke besluitvorming .

Programmalijn 2: Monitoring

Optimalisatie woningbouwdashboard:
In maart 2024 is het woningbouwdashboard live gezet op de website van de gemeente Schagen. Het dashboard geeft meer inzicht in de lopende woningbouwontwikkelingen in de gemeente. Sinds het openbaar stellen van het woningbouwdashboard wordt er gewerkt aan het optimaliseren van de getoonde informatie op dit dashboard. Een ander voordeel van het dashboard is dat er een steeds actueler beeld ontstaat van de stand van zaken. Wij streven naar een overzichtelijk, realistisch, duidelijk en informatief dashboard. Suggesties voor optimalisatie zijn voorgelegd in de klankbordgroep wonen.   

Programmalijn 3: Bestaande voorraad

Regionale Woonzorgvisie:
Op 16 juli hebben de colleges van de vier Kopgemeenten de projectopdracht voor de regionale woonzorgvisie vastgesteld. Deze projectopdracht is een uitwerking van het besluit uit maart om een regionale woonzorgvisie op te stellen. Het doel van de regionale woonzorgvisie is te streven naar het voeren van meer regie in de volkshuisvesting en meer passende woonplekken met benodigde zorg en ondersteuning te realiseren voor aandachtsgroepen. Onder aandachtsgroepen worden onder andere dak- en thuislozen, uitstromers uit een zorginstelling (intramurale situatie) en ouderen verstaan.

Onderdeel van het proces om tot een regionale woonzorgvisie te komen is een analyse van de regionale woonzorgopgave. Daarnaast worden strategische doelen uitgewerkt: het combineren van wonen, zorg en welzijn, het zorgen voor voldoende betaalbare en passende woonruimte, het voorkomen (preventie) dat mensen in de knel komen en een evenwichtige verdeling van aandachtsgroepen over gemeenten. De prognose is om in 2025 een regionale woonzorgvisie aan de raad aan te bieden.

(pre)mantelzorgwoningen:
Op 16 november 2023 is een motie aangenomen waarin de raad een oproep heeft gedaan aan het college om beleidsregels op te stellen over (pre)-mantelzorgwoningen. Het college heeft eerder al aangegeven ruimhartiger beleid te wensen omtrent het onderwerp wonen en mantelzorg. Hiervoor zijn beleidsregels opgesteld (Tijdelijke generatiewoningen op eigen erf) en deze zijn op 22 oktober vastgesteld. De raad is via een RIM hierover geïnformeerd.

Programmalijn 4: Betaalbaarheid

Prestatie afspraken woningcorporaties:
De prestatieafspraken kennen een looptijd van 2022 tot en met 2026. Jaarlijks maken de partijen de plannen concreet in een jaarschijf. Inmiddels zijn de biedingen van de woningcorporaties Wooncompagnie, Woonzorg Nederland en Woningstichting Den Helder ontvangen. De komende jaren worden gezamenlijk bijdragen geleverd op de groeiende behoefte aan woningen die passen bij de vraag en bijdragen aan sterke kernen.

Startersleningen:
Tot nu toe zijn in 2024 28 startersleningen verstrekt door de gemeente en zijn er nog 7 leningen aangevraagd en goedgekeurd. In 2023 zijn 43 startersleningen verstrekt.

Huisvestingsverordening:
De Huisvestingsverordening regelt het toewijzen van goedkope woonruimte aan woningzoekenden. De verordening zorgt ervoor dat in de goedkope en middeldure woningen woningzoekenden wonen die een bij die woning passend inkomen hebben. Het hebben van een huisvestingsvergunning wordt verplicht voor het in gebruik geven en nemen van sociale-, middeldure huur- en nieuwbouw sociale koopwoningen. Om in aanmerking te komen voor een huisvestingsvergunning dienen woningzoekenden onder andere te voldoen aan de inkomenseis die voor de woning gesteld is.

Naast de vergunningplicht worden in de verordening ook voorrangsregels voor woonruimte opgenomen. De voorrangsregels gelden voor woningzoekenden met een Urgentieverklaring,  Huisvestingsindicatie of omdat er sprake is van maatschappelijke- of economische binding. Indien een woonruimte is aangepast voor woningzoekenden met een beperking, kunnen woningzoekenden met een beperking via een Huisvestingsindicatie voorrang krijgen op dergelijke woonruimten. Tegelijkertijd zijn de huidige Urgentieverordening en – regels geëvalueerd en wordt onderzocht of er nut en noodzaak is voor het inzetten van een zelfbewoningsplicht voor bestaande woningen en regels voor toeristische verhuur van woningen.

De toekomstige Wet Versterking Regie op de Volkshuisvesting verplicht gemeenten om vanaf een nader te bepalen ingangsdatum een Huisvestingsverordening voor in elk geval urgent woningzoekenden op te stellen. De huidige Urgentieverordening van de gemeente Schagen vervalt op 27 februari 2025 door tijdverloop. Met het opstellen van de Huisvestingsverordening wordt op voorhand uitvoering gegeven aan deze mogelijke verplichting vanuit de wet en worden urgentieregels geactualiseerd. In Q4- 2024 start de bestuurlijke besluitvorming.